Przedawnienie szkód górniczych

Przedawnienie szkód górniczych – jaki termin?

W przypadku szkód górniczych aktualną ustawą szczególną jest ustawa prawo geologiczne i górnicze, która weszła w życie 1 stycznia 2012r. Art. 149 ustawy przewiduje przedawnienie roszczeń szkód górniczych i określa jasno, że roszczenie o szkody górnicze przedawnia się po upływie 5 lat i czas ten liczony jest od dnia, kiedy poszkodowany dowiedział się o zaistnieniu szkody.

Wcześniej, przed rokiem 2012, termin przedawnienia mijał z upływem 3 lat ponieważ zastosowanie tu miały przepisy Kodeksu cywilnego, które wyznaczały właśnie taki termin przedawnienia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym. Jednocześnie przepisy wyznaczały czas, który mógł upłynąć od momentu zdarzenia i nie mógł być on dłuższy niż 10 lat. W przypadku szkód powstałych przed 2012 rokiem należy stosować poprzednio obowiązujące przepisy.

Trudności z określeniem terminu przedawnienia

Jednakże mogą powstać trudności z określeniem dnia, od którego należy liczyć bieg terminu przedawnienia. W przypadku łatwych do zauważenia szkód, takich jak pęknięcia ścian czy odspojenia płytek, poszkodowany jest w stanie stosunkowo szybko zauważyć niestandardowe naprężenia i podjąć stosowne działania, ale nie wszystkie szkody wynikające z ruchu zakładu górniczego są jednoznacznie rozpoznawalne. Większość z nich ma charakter stopniowego procesu, który może trwać latami i na początku może nie być zauważonym. W sytuacji kiedy proces ciągle trwa i ostateczna wielkość szkody nie jest jeszcze znana poszkodowanemu, nie może się rozpocząć bieg przedawnienia z art. 442¹ k.c. (uprzednio 442 § 1 k.c.), a jego naprawa z ekonomicznego punktu widzenia jest niezasadna.

Poszkodowany może zatem znaleźć się w sytuacji kiedy kierując sprawę do sądu spotka się z zarzutem kopalni o przedawnieniu. Sąd jednak dokładnie bada okoliczności zaistniałej szkody i podchodzi do każdego roszczenia indywidualnie i w szczególnych przypadkach zarzut ze strony kopalni o przedawnieniu roszczeń szkody górniczej może zostać uznany przez sąd za nadużycie prawa podmiotowego (Art. 5 k.c.).

Kiedy sąd może uznać nadużycie prawa podmiotowego?

Zazwyczaj sąd podczas rozpatrywania bierze pod uwagę między innymi następujące przesłanki:

• celowe opóźnianie przez przedsiębiorcę górniczego procedury ugodowej z zamiarem zwodzenia poszkodowanego i de facto wywołaniem u niego wrażenia, że szkoda zostanie naprawiona bez konieczności wchodzenia na drogę postępowania sądowego,
• liczba wniosków o naprawienia szkody złożonych przez poszkodowanego do przedsiębiorcy górniczego przed wystąpienie na drogę postępowania sądowego,
• wartość przedmiotu sporu – wartość dobra, które poszkodowany utracił wskutek oddalenia roszczenia,
• szczególna postać uszczerbku i wyjątkowa sytuacja poszkodowanego,
• istniejące przyrzeczenie, choćby nieformalne, przez przedsiębiorcę górniczego naprawy szkody w przyszłości, na przykład po uspokojeniu się terenu,
• związek roszczenia z ryzykiem utraty domu mieszkalnego,
• niewystarczający poziom wiedzy poszkodowanego na temat eksploatacji górniczej i ograniczone możliwości dochodzenia roszczeń odszkodowawczych,
• przekazywanie poszkodowanemu na etapie przedsądowym nieprawdziwych informacji, że roszczenie jest przedawnione, pomimo, że takie przedawnienie w momencie przekazywania informacji jeszcze nie nastąpiło,
• czas, jaki upłynął od momentu przedawnienia roszczenia.

Przerwanie biegu przedawnienia – czy jest możliwe?

Kodeks cywilny ściśle określa czynności, które mogą przerwać bieg przedawnienia roszczeń. Zgodnie z Art. 123 k.c. bieg przedawnienia może zostać przerwany:

• przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń, przed sądem polubownym, przedsięwziętą w celu dochodzenia, ustalenia lub zabezpieczenia roszczenia,
• przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje,
• poprzez wszczęcie mediacji.

Przerwanie biegu przedawnienia jest zatem możliwe tylko w niektórych przypadkach. Jednakże, niezależnie od tego czy i jaki okres minął od momentu przedawnienia oraz jaką formę odszkodowania poszkodowany chce się zdecydować, warto skorzystać z pomocy specjalistów, którzy ocenią sytuację prawną i pomogą przejść przez proces dochodzenia roszczeń. 

Aby nie doprowadzić do przedawnienia warto zawczasu podjąć kroki prawne za pośrednictwem kancelarii specjalizującej się w zakresie dochodzenia roszczeń z tytułu szkód górniczych. Dzięki współpracy z prawnikiem można skutecznie przerwać bieg przedawnienia i złożyć sprawę o szkody górnicze w odpowiednim sądzie.